Việt Nam Cần 20% Nhân Sự Blockchain Để Vận Hành Sàn Tài Sản Số​

Cho thuê bot auto trade: Xem Thêm

Click to expand...

Một khảo sát gần đây của TopDev tiết lộ con số đáng báo động : Việt Nam đang thiếu khoảng 20% nhân sự công nghệ cho lĩnh vực blockchain và fintech. Điều này đặt ra thách thức lớn khi dự thảo Nghị quyết về thí điểm thị trường tài sản số đang được hoàn thiện và dự kiến trình Chính phủ trong tháng 8/2025.

Theo ông Vũ Hoàng Liên - Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam, việc thiếu hụt nhân lực không chỉ ở một khâu mà trải rộng từ công nghệ, pháp chế đến quản trị rủi ro. Đây có thể là rào cản lớn nhất trên con đường xây dựng hệ sinh thái tài sản số của Việt Nam.

Khoảng Cách Lớn Nhất Nằm Ở Công Nghệ Và Quản Trị Rủi Ro​

"Hiện nay, Việt Nam đang thiếu hụt nhân lực ở cả ba khâu: Công nghệ, pháp chế và quản trị rủi ro, nhưng khoảng trống lớn nhất nằm ở công nghệ và quản trị rủi ro," ông Vũ Hoàng Liên chia sẻ thẳng thắn.

Về công nghệ, chúng ta thiếu trầm trọng chuyên gia am hiểu sâu về blockchain, an ninh mạng và vận hành hệ thống giao dịch quy mô lớn. Đặc biệt là các kỹ năng chuyên biệt như bảo mật hợp đồng thông minh hay phân tích dữ liệu on-chain - những công nghệ mà các sàn giao dịch quốc tế đã ứng dụng thành thạo.

Trong lĩnh vực quản trị rủi ro, nguồn nhân lực chưa được đào tạo bài bản về đánh giá rủi ro tài sản số, phát hiện gian lận và ứng phó sự cố. Điều này có thể tạo ra những lỗ hổng nghiêm trọng khi vận hành sàn giao dịch thực tế.

Vận Hành Sàn Tài Sản Số Cần "Rành Luật, Thạo Kỹ Thuật"​

Theo phân tích của ông Vũ Hoàng Liên, nhân lực vận hành sàn giao dịch tài sản số cần có sự kết hợp độc đáo giữa ba yếu tố : kiến thức tài chính, pháp lý và kỹ năng công nghệ tiên tiến.



Cụ thể, họ phải hiểu biết sâu về các sản phẩm tài sản số, nắm vững quy định pháp lý trong nước và quốc tế, đặc biệt là các tiêu chuẩn KYC/AML (Know Your Customer/Anti-Money Laundering). Đồng thời, phải thành thạo công nghệ quản trị hệ thống giao dịch, an ninh mạng, blockchain và phân tích dữ liệu giao dịch.

"Nhiều quốc gia như Singapore, Nhật Bản đã thiết lập chương trình đào tạo riêng cho lĩnh vực này, kết hợp giữa học viện tài chính, trường công nghệ và các tổ chức nghề nghiệp để tạo ra đội ngũ vừa 'rành luật' vừa 'thạo kỹ thuật'," ông Liên nhấn mạnh.

Hạ Tầng Công Nghệ Việt Nam Đã Sẵn Sàng ?​

Đánh giá về hạ tầng công nghệ, ông Vũ Hoàng Liên khẳng định Việt Nam đã có nền tảng thuận lợi với mạng viễn thông băng rộng phủ rộng, trung tâm dữ liệu đạt tiêu chuẩn quốc tế và dịch vụ điện toán đám mây phát triển nhanh.

Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu quy mô lớn và tiêu chuẩn toàn cầu, chúng ta vẫn cần nâng cấp nghiêm túc về năng lực xử lý giao dịch theo thời gian thực, độ an toàn bảo mật, khả năng dự phòng và phục hồi sau sự cố.

Đặc biệt, vấn đề "bảo mật và an toàn dữ liệu" phải được coi là ưu tiên hàng đầu ngay từ giai đoạn thiết kế hệ thống, chứ không chỉ xử lý ở khâu vận hành. Việc áp dụng mô hình 'security by design' sẽ tích hợp các lớp bảo mật từ kiến trúc hạ tầng, phần mềm đến quy trình vận hành.

Chiến Lược Kết Hợp Tự Phát Triển Và Hợp Tác Quốc Tế​

Trước câu hỏi Việt Nam nên tự phát triển hay hợp tác quốc tế, ông Vũ Hoàng Liên đề xuất chiến lược kết hợp thông minh. Việt Nam nên tự phát triển công nghệ lõi ở những phần then chốt để đảm bảo chủ quyền và an toàn hệ thống, đồng thời hợp tác với đối tác quốc tế để rút ngắn thời gian triển khai.

Các thành phần như bảo mật, xử lý giao dịch thời gian thực và tích hợp quy định pháp lý nên do đội ngũ trong nước làm chủ. Trong khi đó, có thể hợp tác với các hãng công nghệ uy tín toàn cầu để triển khai những môđun phức tạp như hệ thống phân tích dữ liệu Big Data hay giải pháp chống rửa tiền theo chuẩn FATF.

Blockchain, AI, Big Data Trong Giám Sát Giao Dịch​

Công nghệ hiện đại sẽ đóng vai trò then chốt trong nâng cao hiệu quả giám sát. Blockchain cung cấp sổ cái phân tán, minh bạch và không thể sửa đổi, giúp cơ quan quản lý theo dõi tức thời mọi giao dịch và phát hiện bất thường.



AI có thể phân tích hành vi giao dịch, nhận diện mẫu gian lận hoặc rửa tiền với độ chính xác cao, tương tự giải pháp của Hàn Quốc khi kết hợp AI để cảnh báo giao dịch bất thường trong vòng vài giây.

Big Data cho phép xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ, kết hợp dữ liệu trong và ngoài sàn để dự báo rủi ro và xu hướng thị trường, như Singapore đã triển khai trong hệ thống giám sát tài chính quốc gia.

Mô Hình Quản Trị Kết Hợp Tập Trung Và Phi Tập Trung​

Đối với mô hình quản trị, ông Vũ Hoàng Liên khuyến nghị Việt Nam nên hướng tới mô hình kết hợp giữa tập trung và phi tập trung để tận dụng ưu điểm của cả hai.

Mô hình tập trung (CEX) có lợi thế về tốc độ giao dịch, tính thanh khoản cao và khả năng tuân thủ pháp lý. Trong khi mô hình phi tập trung (DEX) mang lại tính minh bạch, bảo mật và quyền kiểm soát tài sản cho người dùng.

Kết hợp hai mô hình sẽ cho phép cơ quan quản lý giám sát hiệu quả, đồng thời đáp ứng nhu cầu thị trường về sự minh bạch và linh hoạt. Nhật Bản và Hàn Quốc đã áp dụng thành công mô hình lai này.

Yếu Tố Thu Hút Nhà Đầu Tư Quốc Tế​

Để thu hút nhà đầu tư quốc tế, Việt Nam cần xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và có lợi cho tất cả các bên tham gia.

Khung pháp lý cần rõ ràng, ổn định và tương thích với chuẩn mực quốc tế. Cơ chế quản lý giám sát phải minh bạch, đảm bảo mọi giao dịch diễn ra công bằng. Triển khai sandbox thử nghiệm chuyên nghiệp, giống như Singapore hay Anh đã làm.

Cuối cùng, hạ tầng công nghệ và dịch vụ hỗ trợ phải đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo tốc độ, bảo mật và trải nghiệm tốt cho nhà đầu tư.

Bốn Nguyên Tắc Cốt Lõi Trong Quản Lý Sàn Tài Sản Số​

Ông Vũ Hoàng Liên đề xuất bốn nguyên tắc cốt lõi khi ban hành quy định quản lý sàn giao dịch tài sản số :

Thứ nhất, khung pháp lý phải minh bạch, ổn định và phù hợp với chuẩn mực quốc tế để tạo niềm tin cho nhà đầu tư - giống như cách Singapore xây dựng Đạo luật Dịch vụ thanh toán.

Thứ hai, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia, đặc biệt là người dùng cuối, tương tự mô hình bảo vệ nhà đầu tư mà Nhật Bản áp dụng.

Thứ ba, áp dụng công nghệ để giám sát, phòng chống rủi ro, gian lận và rửa tiền, học hỏi cơ chế của EU trong bộ quy định MiCA.

Thứ tư, duy trì môi trường mở khuyến khích đổi mới sáng tạo, cho phép thử nghiệm các mô hình mới trong "sandbox" trước khi áp dụng rộng rãi.

Vai Trò Của Hiệp Hội Internet Việt Nam​

Với Hiệp hội Internet Việt Nam (VIA), đào tạo nhân lực số được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. VIA chủ động kết nối doanh nghiệp công nghệ với các trường đại học, viện nghiên cứu và cơ quan quản lý thông qua các diễn đàn, hội thảo chuyên sâu.

Tiêu biểu là các sự kiện như OpenInfra Days về mã nguồn mở, Security Bootcamp về an toàn thông tin, hay các khóa đào tạo phối hợp cùng những tập đoàn công nghệ toàn cầu như Google, Meta, Netflix. Mục tiêu là hình thành đội ngũ nhân lực vừa đáp ứng nhu cầu trước mắt, vừa đủ năng lực cạnh tranh quốc tế.

Đặc biệt, VIA sẽ tổ chức Diễn đàn Phát triển Hạ tầng số Việt Nam - DigiInfra 2025 vào ngày 30/09/2025 tại Hà Nội, nhằm thúc đẩy phát triển hạ tầng số hiện đại và làm chủ các công nghệ chiến lược như AI, Cloud, Blockchain, 5G/6G.

Con số 20% thiếu hụt nhân sự blockchain không chỉ là thống kê mà là lời cảnh báo về sự cấp thiết trong việc đầu tư đào tạo nguồn nhân lực. Nếu không khắc phục kịp thời, Việt Nam có thể bỏ lỡ cơ hội vàng trở thành trung tâm tài chính số của khu vực.